Pa ardhur mirë mëngjesi, Sokrati po rrinte në stacionin e trenit , pa ditur ku të shkonte. Jeta e tij kohët e fundit kishte hyrë në udhë të pashkolisura dhe shpirti i kish mbetur në udhëkryqe peripecish e shtrëngatash ekzistenciale, por ai, siç pati bërë gjithnjë, mundohej me të gjitha forcat që të ruante mendjen.
Pêr të tretën herë, piktor Sandri, me të cilin kishte folur kohët e fundit dhe qenë lidhur me një miqesi të shpejtë, po e zhgënjente mirëfilli. Në një farë mënyre kërkonte të kuptonte arsyet që e bënin piktorin e shquar të sillej ashtu, me një harbutëri të pazakontë.
Në fakt, i dinte të gjitha vuajtjet e atij njeriu, dinte që jeta e piktorit ishte në duart e fatit , megjithatë nuk arrinte të përtypte shpesh herë shfaqjet e egoizmit dhe meskinitetit tek ai. Nuk mund ta pranonte kurrësesi, që një piktor dhe poet i ndjenjave , që di ti këndojë virtyteve të larta , të zhytet në llumin e një dashurie vocërrake, për një femër të zakonshme siç po i ndodhte Sandrit. Gjithë ditën mbante nëpër gojë emrin e saj, dhe tek ecte mendueshëm nepër shtëpi, i ngjante nje aktori në skenën e një teatri antik grek.
Ishte ende i çuditur prej piktorit, që në momentet e kthjelltësisë shpirtërore pranonte të punonin së bashku si mjeshtri me nxënësin, madje, e kish bindur Sokratin, që herë pas here bënte punë të rëndomta krahu për të jetuar, të hiqte dorë dhe ti përkushtohej veç pikturës.E kishte ftuar të jetonin së bashku në shtëpinë e tij, kështu që ai mund të mënjanonte qeranë e lartë mujore në qytetin e vogël por të magjishëm të Sienës, në Toskanë, ku edhe ishin njohur të dy pak muaj më parë.
Ishin takuar në rrugë, ku shpesh artistët e qytetit ekspozonin veprat e tyre në shesh, me shpresë se dikush prej turistëve t’ua pëlqente punët dhe t’ua blinte. Në atë shesh vinin gjithfarëlloj këngëtarësh, instrumentistësh, kllounësh, prestigjiatorësh, që nga majat e maleve të Argjentinës, gjer edhe piktorë shqiptarë , dhe zezakë që bridhnin duke shitur çanta lëkure e punime druri..
Por s’ shkuan veç pak ditë kur piktor Sandri i tha Sokratit;
– Dëgjo, gjej strehë diku gjetkë!
Ai kishte ndenjur pa folur. Piktori kishte shtuar;
– S’ punoj më dot! Më janë tharë duart!
– Si keshtu? Ne patëm bëre plane! Ku të shkoj unë tani?
– Jam zhytur ne hallet e mia, djalë! Do largohem. Do e mbyll shtëpinë!
Po shtëpia edhe ashtu siç ishte, ishte fare bosh. Para një muaji , piktor Sandri kishte hedhur në rrugë të gjitha mobiljet, krevate, rafte, tavolinat, sobën, radion, frigoriferin, dhe ai e gjeti mes dhomës së boshatisur, tek ishte ulur mbi një pirg librash. Të vetmit, qe i ishin dhimbsur, mendohej dhe pinte verë.Diç nomatiste fjalë e vargje me sy gjysmëmbyllur.I dëshpëruar nga humbja e vajzës së re, Laurës, për të cilën ishte marrosur kohëve të fundit.
– Përse ma bëri këtë?
– Po ç’ të them unë.
– Unë e dua marrëzisht. I kisha bërë dhe vjersha si Gëtja.Gruaja me braktisi, tani dhe kjo. Sa pafat jam me gratë.
– Do gjesh tjeter, mjeshtër! Qetësohu- i pat thënë Sokrati.
Që të nesërmen Sandri ishte nisur për në Romë, ku pasi fjeti për disa ditë nëpër stolat e parqeve, piu dhe u deh, pasi tentoi edhe të vriste veten duke prere lehtë damaret e dorës, u kthye përsëri në strofkën e vjetër lakuriqe për të filluar jetën e mëparshme. Ai takoi Sokratin në rrugë, dhe i tha të kthehej përsëri tek ai, se do ti vinin punët prapë në vend.
Sokrati ishte sajuar disa ditë në një bujtinë të vjetër dhe të dy u rikthyen sërish bashkë.
Ai u mundua ta qetesonte Sandrin, dhe me portretet e pakta që bënte në rrugë, blinte ushqime se piktori kish mbetur trokë.
Meqenëse plaku kish mbetur pa penela , pa telajo, pa ndihmë asistence, Sokrati shpenzoi pak para që ai të rifillonte prapë punën. Piktori plak pranoi, foli me entuziazëm për peizazhet e mrekullueshme që do të bënin së bashku kodrave të Sienës, për librat e poetëve të mëdhenj qe do të lexonin, për kafet dhe verën qe do të pinin mbrëmjeve, për jetën e re që do të ujdisnin në shtëpinë e tij, duke e kompletuar atë me orenditë e nevojshme që duheshin për të jetuar.
– Dëgjo djalë ! Të premtoj që kam për ta harruar Laurën…Bile ajo s’ ka qenë as dashuri për mua, por veç një lojë në mendjen time.
– Si kështu, ti gati sa s’ vrave veten ditë më parë?
– Ndjehem i zhgënjyer me jetën time. Me gruan që më ka lënë. Me jetën që s ‘më ka shkuar më mbarë.
– Pra Laura nuk është…
– Ajo as ka qenë, as do jetë dashuri gëtiane- i tha plaku, por veç një pjellë e mendjes sime të trullosur. Një magji e shpikur prej meje për t’u ripërtërirë. Për ti dhënë shtysë të re vetes. Për të bërë art.
Dhe me të vërtetë, duke e shpikur me mendjen atë dashuri, ai kishte shkruar edhe dy vjersha të shkurtra por mjaft të bukura, të cilat ia kishte dhënë përfytyrimi i tij i ndërkryer për dashurinë.
Por Sokrati e kuptonte fare mire se diçka nuk shkonte në jetën e plakut. Me Sandrin kish ndodhur si për shumë të tjerë, në rini kishte abuzuar me jetën e tij, dhe tani në pleqëri duhet të ndeshej me depresionin dhe vetminë. Por së paku barku i tij artistik diçka kishte pjellë, por tabllotë nuk mund të zëvendësonin kurrë një bir që ai se kishte pasur kurrë. Dhe një nudo gruaje në telajo, nuk mund t’i zëvendësonte gruan e zemëruar që ishte larguar…Duke u marrë aq shumë me punën e tij, pra me veten, ai kishte harruar që kishte pasur njerëz të gjallë përreth, dhe tani nuk i punonin më as gishtat për të mbajtur penelin , jo sepse ishte tepër plak, por sepse kishte mbetur shpirtërisht bosh,.Nuk e pat kuptuar se ndonëse për artin ai kishte bërë diçka, për njerëzit si njeri kishte mbetur pothuaj anonim…
Pra ai donte ta mbushte jetën e tij, por duke e kuptuar njëkohësisht, edhe kotësinë e ndërmarrjes së kësaj aventure , binte në dëshpërim dhe kalonte në çaste marrëzie.
Një natë , në njërin prej këtyre çasteve , ai e dëboi përsëri Sokratin nga shtëpia, pasi u grindën për çështje konceptesh për gruan.
– Gratë janë të poshtra! – thosh plaku. Asnjë s’ më do më…
– Pse i bën të poshtra. Je ti që s’ merresh vesh. Një herë i do , një here si do…- iu përgjigj Sokrati.
– Mos më thuaj mua ashtu! S’ do më mësosh ti!
Gratë janë lavire dhe pikë.
– Mos shaj gratë, se s’ ta kanë fajin.
Debat pas debati, plaku u nxeh dhe u ngrit nga tavolina ta qëllonte me shishen e verës që kishin pirë pak më parë ulur në tavolinë.
Sokrati u ngrit dhe doli përjashta, dhe u betua që s’ do vinte më kurrë këmbën atje. Pasi i kishte vënë shpresat në bashkpunimin me mjeshtrin, mbeti përsëri pa shtëpi, pa një punë, pa asgjë.
” Si ka mundësi- mendonte- që artistët e mëdhenj në art, nganjëherë janë kaq të pashpirt në jetën si njerëz?”
Ai u largua në mes të natës, pa ditur ku të shkonte. U end për një copë kohë pranë një shatërvani. Në ujë kërcenin peshqit e vegjël, ndërsa herë-herë ngrinte kokën ndonjë mjellmë e përgjumur.
Nga një diskotekë aty pranë, Sokrati dëgjoi zhurmën trullosëse të muzikës. Makinat e policisë endeshin nëpër natë siç bredhin në fshehtësi bishat në pyll..
Sokrati ecte e ecte kuturu, duke e kuptuar më së fundi që nuk mund të ketë më vend për jetë bohemi. Edhe zogjtë të lirë në fluturimin e tyre, në darkë kthehen pranë folesë. Ai po kuptonte nën reflektimet e tij se ka një hendek të thellë nëpërmjet jetës që ne përfytyrojmë, shkruajmë apo pikturojmë, dhe jetës së vërtetë . Që e prekim çdo moment, dhe që përpiqet çdo rast e me çdo gjë të na sfidojë.
