MARIA
Mila, ngjante me një shëllungë të bardhë e të leshtë si ato që gjyshja punonte me duart eshtake prej të cilave tërhiqte, tërhollte e bënte lëmsh një fije të hollë e të gjatë.
Ajo u bë shkak që unë të njihja këtë mesogrua me flokët ngjyrë gruri kasketë dhe zë të butë e të ndrojtur.
Qeni kishte gjetur derën e shtëpisë hapur për pak çaste dhe kishte përfituar për të dalë korridorëve të pallatit në kërkim të aromave të mira të gatimit që vinin nga të gjitha kahet.
“Mila, Milaaaa”- thërriste ajo nga ana tjetër e kthinës dhe me ngut përpiqej të vishte një palë pantofola pa harruar të merte me vete çelësat pasi apartamentet kishin ato tip dyersh që po t’i mbyllje, mbeteshe jashtë.
Qenushi për një çast ktheu kokën nga vinte zëri i njeriut të saj më të dashur që herë merrte trajta qortuese dhe herë të ëmbla.
“Është këtu”- m’u desh t’i përgjigjem duke i treguar me zemërsi atë top të leshtë që tundte bishtin e vockël e falte ledhatime si të ishim njohur kaherë. Mila parfumonte e tëra me dy sytë si dy korra ullinjsh të zi që mbuloheshin nga flokët e gjatë e të shpupurisur, ndërsa këmbët mezi shiheshin.
“Eja Mila, eja tek mamaja “-ia priti ajo duke e rrëmbyer me ngut në krahë,-“nuk është shtëpia jonë kjo” bëri të kthehej me një lëvizje pak sa të ngurtësuar duke u larguar sëbashku me të dhe duke më falenderuar e kërkuar falje njëkohësisht për “shqetësimin” që kishte mundur të më krijojë qenushi i bukur.
Kishte një të ecur pak sa të çuditshme por shpejt e mblodha veten pothuaj duke bërë një autokritikë të rrufeshme pasi secili prej nesh ka të ecurën e tij karakteristike dhe as që duhet të më kishte bërë përshtypje e saja.
Të hënën e javës tjetër e përshëndeta përzemërsisht nga ballkoni ndonëse nuk e dija ende emrin e saj dhe e pyeta nëse dëshironte të pinte kafenë e pasdites me mua.
“Po”- foli ajo menjëherë dhe për dy minuta mbërriti në portën hapur paraprakish me qenushin në krahë.
Sytë e tij si të ngulitur në një re të vogël e të bardhë më njohën menjëherë ndërsa me gjymtyrët e vockla i dha hov trupit e hodh drejt meje.
“Kam patur dhe unë një qen – i thashë,- po ky i yti është vërtetë shumë i bukur, shumë i dashur”
E mora në duar dhe loza me të derisa u lodha, ndërsa ai për lodhje as që donte t’ia dinte.
Më në fund kafeja ishte gati dhe si dy të panjohura s’dija nga ta nisja bisedën. Seç kishte diçka të veçantë në këtë grua, një drojë e qartë lexohej në sytë e saj të kaltër ndonëse buzëqeshte gjithnjë
Dhëmbët e bardhë dhe disi të largët mes tyre shndrinin.
“Nga anët tona themi janë me fat ata që kanë hapësirë në mes dhëmbëve të parë, s’e di nga ju?”- fola duke mos pritur ndonjë përgjigje dhe sheqerosnja kafenë duke rrëmuar fundin e pakos së biskotave.
“Vërtetë?”- ma priti ajo dhe lëvizi dorën e majtë në drejtim të flokëve si për të dashur t’ë largojë nga sytë baluket e gjata
Ndieva ca kriza nga ato kalimtaret të nervit shiatik ndoshta nga pozicioni jo korrekt i të qëndruarit ulur dhe u zhvendosa për t’u rehatuar më së miri.
“Pije kafenë se ftohet,- i fola zonjës së re dhe për të thyer disi heshtjen e pyeta nëse gjendej mirë në këtë pallat.
“Mirë, madje shumë mirë”- m’u përgjigj ajo pa u menduar fare tek rrufiste kafenë pa harruar kurrsesi të ledhatonte qenin.
“E kam si fëmijë, më heq gjithë mërzinë”-tha duke ulur vështrimin disi të trembur.
Apartamenti ngjante më i heshtur për shkak të bisedës sonë të stepur, më i zbrazët por për fat të mirë, Mila s’reshte për asnjë çast përmbushte atë boshllëk.
Ndjeva faqet të më skuqeshin ndërkohë që po bëhesha gati ta pyesnja nëse kishte fëmijë por çuditërisht më dolën dy-tri pyetje rradhazi
“Je e martuar? Ke fëmi? A punon?- dhe ula kryet e turpëruar nga mendimi se mund të isha treguar shumë kurioze
por shpekt e justifikova këtë ndjenjë që ma kishte mbushur ballin me bulëza të ftohta.
“Ç’ka të keqe?- fola me vete,- pyetje normale janë, të gjithë bëjnë kësisoj pyetjesh në njohje të parë.
Një krizë e lehtë më kaloi përmes kraharorit ndërsa gruaja, Maria më pyeti me ngut nëse ndihem mirë.
M’u duk se busti i saj ngadalë filloi të shkrihej dhe mimika të kishte ndonjë shprehi por më kot, pas pak sekondash u kthye në gjendjen e saj të mëparshme.
“Po shkoj”- foli ajo tek vërtitej andej- këndej për të gjetur rrugën e daljes duke më lënë me mendimin se mos ndoshta kisha ndërhyrë shumë me pyetjet pa vend.
“Shihemi prapë “- foli ajo dhe u largua gjithnjë me atë hap të brishtë por këtë rradhë s’pata guxim të gjykoja të ecurit e saj.
Një javë më pas, sërish dita ime e pushimit. Dielli atë ditë ishte aq i ngrohtë dhe në ballkon lulet e kishin ndier këtë më së miri. I ujita me rradhë duke i pastruar nga gjethet e thata të dimrit që sapo shkoi ndërsa përbri, në ballkonin e saj Maria mblidhte çarçafët tashmë të tharë. Mezi ngriti duart të zhvendoste një tapet të kuq.
“Si je?”- e pyes instiktivisht duke pritur një përgjigje po aq instiktive por ajo la çarçafët, mori qenin dhe u gjend përpara derës së shtëpisë.
“Të pijmë një kafe, ke kafe?”-foli,-është ora” -dhe qeshi
“Po, po”- ia prita dhe ndeza menjëherë makinetën e kuqe.
“Do dhe ca biskota?”-i fola duke i afruar një pjatë të vogël plot me ato integralet që më pëlqejnë më së shumti
Ajo hante ngadalë dhe me sytë si deti vështronte lëvizjet e mia nëpër shtëpi.
Lavdëroi kafenë dhe biskotat me dy- tri fraza të rastit dhe më pas u drejtua drejt divanit, vendit ku ulej përherë.
Përkëdheli qenin me gishtërinjtë e gjatë e të hollë, ndërsa byzylykët e shumtë që kishte nëpër duart lëshonin tinguj të lehtë e çlodhës.
“Ndoshta ke punë?”- më tha dhe më pa drejt e në sy për të patur një përgjigje sa më të sinqerë ndërsa unë e qetësova shpejt duke i shpjeguar se të hënave jam pushim dhe se punët mund të presin.
Nxitova ta pyes se mos ishte zemëruar me mua pasi herën tjetër i pata bërë disa pyetje ashtu kot sa për njohje pa marrë asnjë përgjigje.
“Të lutem të më falësh nëse e kam tepruar,”- fola menjëherë si për të hequr këtë mendim të keq që më shponte si plugu i parmendës prej ditësh
“Zëri yt është i bukur,- foli Maria ,-ai hyn ngadalë në shpirtrat që rrinë zgjuar prandaj u ktheva ta dëgjoj sërish”
Hutuar nga fjalët e saj të ëmbla humba fillin e dialogut por Mila më shpëtoi sërish duke më vjedhur ca ledhatime të befta. Asnjëherë nuk kisha parë një qen kaq të dashur dhe për një çast dëshirova ta kisha dhe unë një të tillë, por kur mendova kohën dhe përkushtimin për të cilin ka nevojë një kafshë shtëpiake dhe mundësitë e mia e u zbrapsa shpejt
Më në fund më pyeti me se merrem, ç’punë bëj, ndërsa unë siç bëj ngaherë nuk humba kohë të ankohem për punën time, për orët e gjata në këmbë dhe lodhjen shpeshherë të madhe.
Po plakem i thashë dhe ndiej energjitë të më braktisin gjithnjë e më shumë.
Fërkova tëmthat si për të larguar që andej dhimbjen e kokës dhe më pas kraharorin nga ku herë- herë bën vizitë një dhimbje e beftë.
Ajo më vështroi thellë në sy dhe duke tundur kokën me buzën në gaz filloi të më tregonte “diçka” nga vetja.
Rrëmbeva një stilolaps që u gjend aty pranë si për të dashur të luaj me të dhe me sy kërkoja një bllok shënimesh.
Nuk qe e vështirë ta gjeja pasi qark meje gjenden gjithnjë fletë të bardha.
Zhgarravis mbi to diçka që mund ta kuptoj vetëm unë. Hapa perden duke lënë të hyj një fjollë drite dhe luta miken për ndonjë akullore apo pije freskuese duke i dhënë kështu mundësi që të zvijonte pa drojë bisedën. Nuk ishte e “detyruar” të më tregonte asgjë nga vetja, nuk kishte sepse, por ajo tashmë ishte nisur …
Mbështeta kokën mbi duar e bërrylat në tavolinë si për të dashur t’i tregoj se po të dëgjoj me vëmendje dhe ula zërin e televizorit që diç mërmërinte për pasurinë Lolo Brixhidës
“Si të gjithë emigrantët e tjerë mbërritëm këtu në kërkim të një jete më të mirë bashkë me bashkëshortin tim në një moshë shumë të re.
Atëherë, njëzet e tre, njëzet e katër vjeçe fill pas martesës në vendlindje.
Jemi njohur e dashuruar me shikim të parë dhe deri atëherë s’jemi ndarë kurrë për një çast të vetëm ndonëse jeta vendosi të luaj një lojë shumë të egër me mua.”
Për një çast mori frymë thellë, mbylli sytë, shtrëngoi fort grushtat e vegjël dhe më pas, nisi të fliste përsëri
Trishtimi vizatohej qartë në fytyrës së saj dhe vetullave që zbrisnin duke vizatuar ca rrudha mbi ballin e lartë.
“Këtu në emigrim u gjetëm mirë me tl gjitha vështirësitë që ka jeta ndërsa dashuria jonë kurorëzohej me mbërritjen e fëmijës tonë të parë, Claudios.
Gëzonim si dy çmendur për këtë dhuratë të bukur që Zoti kishte vendosur të na bënte
Muajt e gjatë të pritjes së tij kaluan pa ndonjë komplikim ndërca çasti i mbërritjes, i lindjes, , jo.
Im bir, Claudio vërnte dritën e diellit pas shumë e shumë dhimbjesh që vetëm një nënë mund të durojë, vetëm një nënë mund t’i harrojë.
Ai erdhi në Mars të 2016-s, erdhi bashkë me pranverën
E mbaj mend mirë atë ditë, ishte e mërkurë ndërsa ora shënonte 9.17 minuta. Im shoq s’e kishte braktisur dorën time për asnjë çast të vetëm, ndërsa kur na pyetën për emrin u përgjigjëm njëzëri.
Ditëve që vijuan në konvaleshencë nuk u ndieva fort mirë por mendonim se gjithçka ishte normale.
Të shtunën, më lanë të dal nga spitali dhe ne do të mbërrinim tre në shtëpinë që kishte çelur dyert për festë,
Këtë e kishte bërë të mundur nëna që ardhur enkas nga larg.
Shtëpia ishte përplot me miq por unë vijoja të kisha dhimbje të pashpiegueshme koke që herë- herë bëheshin të padurueshme.
Nëna kishte zgurdulluar sytë
Nuk bëri në kohë të shpjegonte se diçka e çuditshme kishte ngjarë në fytyrën time ndërsa ndieja të krahun e majtë të trupit dhe artet të ngurtësoheshin. S’mbaj mend asgjë tjetër përveç sirenave të ambulanzave që mbërrinin, tingujt e të cilave zhurmuan gjatë në memorien time ndësa zëri i birit tim të posalindur bëhej gjithnjë e më i largët.
Nuk di se çfarë ka ngjarë me mua por nëna më tha se nuk ka për ta gjetur kurrë guxim të përshruajë ato çaste…
Tmerrin që mund të përjetojë një nënë tek vëren vajzën e saj të humbë dalëngadalë.
Në vendlindje kam studiuar si infermiere dhe kjo disi më ndihmonte të kuptoj bisedat me zë të ulët të mjekëve
Flisnin pothuaj në kod, por ajo që kuptohej mirë ishte fakti se kjo punë do të zgjaste e do të zgjaste.
Dëshpërimit tim për fëmijën braktisur porsalindur i bashkangjiteshin dhimbje fizike të papara dhe hutimi i pashpjegueshëm i mjekëve, ndërsa nëna shrydhte gjijtë për një pikë qumësht.
Konvaleshenca do të zgjaste me muaj të tërë dhe im shoq s’kishte ndërmend të më braktiste.
Duke mos ditur se si të vepronte në një vend të huaj, nëna kërkoi një autorizim special nga organet kopetente të cilët do t’i jepnin asaj të drejtën të kujdesej për të porsalindurin duke e marrë në mbikqyrje.
Atje në vendlindje do të kujdesej më mirë për Claudion, pasi dinte gjuhën, njihte spitalet pediatrët dhe infermierët.
Pas shumë muajsh vizitash, kontrollesh e terapish më dërgojnë në shtëpi ku nëna nuk është e vetmja që më pret
Im bir tashmë mëkëmbur disi më buzëqesh si për të dashur të më heqë atë dhimbje të madhe që më kishte pllakosur shpirtin.
Sytë e tij më çlodhin shpirtin e më japin pak forcë të shkoj përpara.
Im shoq përpiqet të gjejë ndonjë punë por dimri tashmë zbriste krahët e tij të akullt mbi qytet dhe të punoje në ndërtim ishte pothuaj e pamundur.
“Pushoni ca, jeni rraskapitur nëpër spitale-na thotë nëna dhe me bisht të syrit sheh kalendarin varur në mur ku prej muajsh askush s’kishte bërë asnjë shënim,- dhe pak javë na ndajnë nga krishtlindjet. Të bashkohemi dhe njëherë në familje si më parë,- ndërsa një lot rrokulliset rrëmbimthi mbi buzët e saj mishtore. Nëna nuk shprehte pothuaj kurrë emocionet, ishte një grua shumë e fortë por këtë rradhë gjeti guximin të më tregojë se im atë, vetëm 50 vjeçar me 2 dhjetor ishte shtruar në spitalin e qytetit pasi i ishte diagnostikuar një sëmundje e keqe në kolon, që pritet dita-ditës t’ia marrë jetën. Pas një ngashërimi që s’mbaj mend mirë sa zgjati, marr tim bir në duar dhe lus Zotin të më jap pak forcë për këtë udhëtim të papritur dhe për një dhimbje kaq të madhe. Im atë ishte për mua pikë referimi, shok mik, ndërsa nëna, një heroinë e vërtetë.
Më duhej patjetër ta gjeja gjallë dhe ta përshëndesja për herë të fundit megjithëse mjekët më kishin lënë të shkoj në shtëpi me kusht;
“As stres e as udhëtime të gjata, tek-tuk ndonjë shëtitje në mëngjes e mbrëmje”, më kishin thënë.
Mbërrij në vendlindje dhe shkoj në spitalin ku gjendej babai.
Ai i çuditur më puth duart duke më pyetur pse kisha ardhur kaq shpejt pasi zakonisht shkonim për Krishtlindje
Pas kësaj nuk foli asgjë tjetër.
Nuk ia dëgjova më zërin.
Ai vdiq një ditë pas krishtlindjeve të po atij viti të mbrapshtë që dukej se nuk kishte të sosur.
Gjendja ime shëndetësore nuk u normalizua kurrë madje dhe vetë mjekët bënin çudi me këto luhatje të befta. Ishte logjike që gjatë lindjes diçka nuk kishte shkuar mirë.
Sytë e gjelbër të tim biri ishin i vetmi oaz paqeje por për shkak të pafuqisë sime m’u desh ta “braktis”
Tashmë ai jetonte me gjyshen e tij pasi unë s’bëhesha dot as për vete ndërsa im shoq, qante dhe lutej gjithnjë në heshtje.
Situata në përgjithësi dhe gjendja shëndezësore në veçanti komplikohej gjithnjë e më shumë.
Mjekët vendosin të më dërgojnë në një spital më të madh, në Padova, si fillim për qartësime diagnozash, terapi dhe më pas më shpjeguan se jemi në pritje të një zemre të re.
Po,po, si duket zemra ime nuk ishte në gjendje të më furnizonte me gjak ndaj isha gjithmonë e lodhur
Të qëndruarit në këmbë ishte një luks i vërtetë. Im shoq sa herë afroheshin mjekët i ndiqte nga pas duke iu lutur të merrnin zemrën e tij e të ma jepnin mua ndërsa ata pothuaj të përlotur e qetësonin duke i dhënë shpresë se herët apo vonë një zemër e re do të mbërrijë këtu për gruan tënde.
“Ka shumë njerëz të mirë që vendosin të dhurojnë organet duke shpëtuar kështu jetë njerëzish” ishin fjalët që infermieret përsërisnin çdo ditë si refren
Vjeshtën, dimrin dhe pothuaj tërë pranverën e kalova brenda asaj dhome të angësht në pritje të organit vital teksa shpresa vdiste
Tashmë mendoja se ku do më varroste im shoq? çdo të bëhej me tim bir? nëna si do ta përballonte një tjetër dhimbje kaq të madhe?
Këmbët tashmë po humbnin çdo funksion dhe grushtat me ilaçe s’bënin asnjë dobi.
Pikërisht atëherë kur errësira kishte kapluar çdo qelizë timen dhe shpresat ishin venitur tërësisht doktorri zbret në një orar të pazakontë dhe flet me një frymë
-Je gati të jetosh sërish?
Retorikën e tij e shoqëruan lotët e gëzimit që rrodhën lumë nga i gjithë stafi.
Ata ishin bërë një me dhimbjen time.
Dëshpëtoheshin se s’më ndihmonin dot, por në disa raste mjafton vetëm fjala Ata, për gjithë këto muaj, mbajtën gjallë shpresën në mua dhe kjo s’më la të vdes.
Mjeku s’më dha kohë të bëja asnjë pyetje ndonëse dëshira ime për ta ditur e kujt ishte ajo zemër, kush ma dhuronte këtë organ, ishte shumë e madhe
Anestezia më zuri me këtë mendim në kokë;
“Ai që më dhuroi zemrën, cili mund të jetë? burrë? grua? i ri? e re?
i vjetër? e vjetër? dhe sakaq nisën 12 orët e gjata të operazionit.
Mjekët të rraskapitur pas mbjelljes së zemrës së re nuk kishin lëvizur nga korridori ndërsa im shoq mbuluar kokë e këmbë me veshjet sterile priste gjithë ankth pranë shtratit zgjimin tim.
Mariaaaa,-ulëret ai me të madhe pasi çela sytë, ndërsa stafi i mjekëve dhe infermiereve përqafohen përzemërsisht mes tyre për punën e suksesshme.
Mbaj mend se pyetja e parë që u bëra qe ajo me të cilën fjeta;
E kujt është kjo zemër? Kush ma dhuroi?-por ata nuk lëshonin asnjë informacion.
Nuk mundeshin pasi ligji i privatësisë aplikuar në këto raste ishte tepër i rreptë.
Më në fund merrja frymë lirisht. Falenderova me një buzëqeshje që shndriste gjithë fytyrën mjekët dhe infermieret. Falenderova Zotin që i dëgjoi lutjet e mia të përnatshme
Kisha lindur për së dyti,
Claudio do të kishte nënën e tij biologjike ndërsa nëna ime nuk do të derdhte më lot.
Pesë muaj pas operacionit më nxorrën nga spitali dhe sot jam këtu me ty
Edhe se vitet kanë kaluar, nuk të fsheh se sërish pyes veten se kush ma dhuroi zemrën.
Im bir tashmë është shtatë vjeçar.
Studion në Rumani me gjyshen pasi ndihet më i sigurt ndërsa unë dhe im shoq i gëzohemi kapërcimit të një tjetër vështirësie që vuri në provë të fortë dashurinë tonë.
Sytë e Maries tashmë ngjanin me dy perla të lagura që vetëm shkëlqenin herë nga lotët e herë nga gëzimi ndërsa portreti i saj, mbështjellur nga një melankoni, vizatonte në fshehtësi vuajtjet e kaluara.
Mila kishte fjetur gjatë gjithë kohës ndërsa unë, përlotur dhe pothuaj e turpëruar për ankesat e mia të kota, sapo kisha marrë leksionin më të vlefshëm në jetë.
